Με αφορμή το σχόλιο ενός φίλου/ης ότι μετά τον αγιασμό που είχαμε το προηγούμενο Σάββατο για όλα τα τμήματα του συλλόγου, όπου δείξαμε στα παιδιά διάφορα όμορφα παραδοσιακά παιχνίδια και την ενημέρωση ότι τα παιδιά από την ημέρα εκείνη παίζουν κάποια από αυτά τα παιχνίδια στο σχολείο, σας βάζουμε το παρακάτω άρθρο που δίνει στους  γονείς χρήσιμες οδηγίες.

Λίγα πράγματα μπορούν να κάνουν ένα παιδί πιο ευτυχισμένο από ένα ολοκαίνουργιο παιχνίδι. Τα παιδιά λατρεύουν σχεδόν όλα τα παιχνίδια και τα επιλέγουν αυθόρμητα, οι μεγάλοι όμως θα πρέπει με τη σειρά μας, διακριτικά να τα κατευθύνουν στην επιλογή του κατάλληλου παιχνιδιού. Και κατάλληλα παιχνίδια είναι αυτά που δίνουν πλούσια ερεθίσματα στο μυαλό και την ψυχή των παιδιών, που τους δίνουν χαρά, ενώ ταυτόχρονα είναι απόλυτα ασφαλή.

Το παιχνίδι είναι μία πολύ σοβαρή υπόθεση για την ανάπτυξη και τη διαμόρφωση της προσωπικότητας. Η σημασία του παιχνιδιού για το παιδί είναι τόσο μεγάλη όσο σχεδόν και το φαγητό, η μόρφωση και ο ύπνος, γεγονός που οι γονείς δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να παραβλέπουμε. Είναι λάθος να θεωρούμε το παιχνίδι μια απλή ασχολία του παιδιού για να περνά η ώρα ή ένα είδος ηρεμιστικού που μπορεί να τα κρατήσει φρόνιμα. Το παιχνίδι είναι η πιο σοβαρή και σημαντική δραστηριότητα για την ομαλή και σωστή ανάπτυξη ενός παιδιού. Είναι το μέσο με το οποίο ανακαλύπτει τον κόσμο και μαθαίνει το περιβάλλον. Γι’ αυτό, θα πρέπει να πηγαίνουμε παρέα με τα παιδιά μας στο κατάστημα παιχνιδιών και να χαζεύουμε μαζί τα παιχνίδια, να συζητάμε γι’ αυτά και να συναποφασίζουμε για κάποιο που θα αγοράσουμε. Είναι επίσης σημαντικό, αν στην οικογένεια υπάρχουν δύο ή και περισσότερα παιδιά, να μην παίρνουν μόνο τα παιχνίδια των μεγαλύτερων αδερφών τους, καθώς πρέπει να δίνεται και στα μικρότερα αδέρφια η ευκαιρία να επιλέγουν τα παιχνίδια τους.

Τα οφέλη που προσφέρει το παιχνίδι είναι πραγματικά πάρα πολλά. Αρχικά, ευνοεί την ανάπτυξη της κινητικότητας και των
αισθητηριακών λειτουργιών του παιδιού, ενώ βοηθά να αναπτυχθούν οι νοητικές του ικανότητες. Το παιχνίδι είναι απαραίτητο, γιατί μέσα από αυτό το παιδί μπορεί να εκφράσει τα συναισθήματά του και να μάθει να συνδέεται με αντικείμενα. Παράλληλα, χάρη στο ομαδικό παιχνίδι, του δίνεται η ευκαιρία  να καλλιεργεί την επιδεξιότητά του και την κοινωνικότητά του, να ανακαλύπτει τα άλλα παιδιά, να μοιράζεται τη χαρά μαζί τους και ταυτόχρονα να διδάσκεται πώς να συνυπάρχει σε μια ομάδα, πώς να διαπραγματεύεται, πώς να έχει το θάρρος της γνώμης του, πώς να συγκεντρώνεται και να αποκτά αυτοεκτίμηση. Όλα αυτά δεν μπορεί να τα επιτελέσει καμιά άλλη δραστηριότητα ή παθητική αποδοχή ερεθισμάτων. Τέλος, το παιχνίδι εξάπτει τη φαντασία του παιδιού και βέβαια το διασκεδάζει.

Καλύτερα παιχνίδια θεωρούνται τα δημιουργικά παιχνίδια, εκείνα που δίνουν τη δυνατότητα στο παιδί να αναπτύξει τη φαντασία του, να εκφράσει τα συναισθήματά του, να χρησιμοποιήσει τη λογική και την κινητικότητά του. Τα επιτραπέζια, τα μουσικά όργανα, τα εκπαιδευτικά CD-ROM, οι ελεύθερες κατασκευές και οι χειροτεχνίες είναι από τα πλέον δημιουργικά παιχνίδια.

Τα παιδιά θα πρέπει με τη βοήθεια του γονιού να μαθαίνουν να χρησιμοποιούν σωστά τα παιχνίδια τους. Αυτό δε σημαίνει όμως, ότι οι γονείς θα πρέπει να παραβλέπουμε την περιέργεια και τη διάθεσή τους για διάφορους πειραματισμούς. Τα παιδιά μέσα από το παιχνίδι πρέπει να μπορούν να πάρουν πρωτοβουλίες, να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους, ακόμα και αν χρειάζεται να καταστρέψουν ορισμένα παιχνίδια. Χρειάζεται, λοιπόν, να έχουν και παιχνίδια τα οποία να μπορούν να τα μεταμορφώσουν, με ότι αυτό συνεπάγεται. Γι’ αυτό, αν δείτε το παιδί σας καμιά φορά να κόβει τα μαλλιά της κούκλας του, μη το μαλώσετε, ούτε να του το απαγορεύσετε, γιατί πρόκειται για μία δημιουργική επέμβαση πάνω στην κούκλα. Αν το παιδί σας λοιπόν, έρθει και σας πει: «Μαμά, κοίτα τι ωραία που έκανα την κούκλα;», εσείς μη βιαστείτε να του πείτε: «Πώς την έκανες έτσι», γιατί εκείνη τη στιγμή το παιδί εστιάζει περισσότερο στο ότι κατάφερε να κόψει τα μαλλιά της κούκλας και αυτή είναι μια πράξη που πρέπει να την ενθαρρύνετε.

Το χειρότερο παιχνίδι είναι κάθε τι που αλλοιώνει τη μορφή του ανθρώπου, κάθε είδους τέρας που διαθέτει υπερφυσικές δυνάμεις και όπλα δεν είναι ό, τι καλύτερο, γιατί μπορεί να ωθεί τα παιδιά σε βίαιες συμπεριφορές. Επίσης, παιχνίδια που διδάσκουν στα παιδιά την κλεψιά και την καταστροφή, καλό είναι να αποφεύγονται, όπως για παράδειγμα, παιχνίδια που καλούν τον παίχτη να πει ψέματα, να μπλοφάρει, να «κλέψει», να «σκοτώσει» ή να «καταστρέψει» είναι εντελώς ακατάλληλα, ειδικά για μικρά παιδιά, που δεν έχουν ακόμα ανεπτυγμένη κρίση. Τα παιχνίδια που υποτίθεται ότι σκοτώνουν, όπως τα όπλα, όχι μόνο δεν είναι δημιουργικά παιχνίδια, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να αυξήσουν την επιθετικότητα ενός παιδιού. Τα όπλα, βέβαια, είναι παιχνίδια που δύσκολα μπορεί ένας γονιός να τα αποφύγει, αφού τα περισσότερα παιδιά τα ζητούν επίμονα, μπορούμε όμως να προσπαθήσουμε να πείσουμε το παιδί μας να αγοράσει ένα νεροπίστολο ή ένα όπλο που πετάει τόξα με βεντούζες, ώστε να μάθει τοξοβολία.

Προσπαθήστε, επίσης, κάθε φορά που το παιδί ζητάει ένα ακατάλληλο παιχνίδι, να το δελεάσετε με μια εναλλακτική πρόταση. Έτσι, αν θέλει να πάρει ένα όπλο, μπορούμε να του πούμε: «Θέλεις να πάρουμε το όπλο ή τον ασύρματο, ώστε να επικοινωνείς με το φίλο σου;». Τα Playstation τέλος, σίγουρα δεν είναι από τα καλύτερα παιχνίδια. Επειδή όμως, συγκαταλέγονται στα αγαπημένα παιχνίδια των παιδιών, μπορούμε να τους επιτρέπουμε να παίζουν με αυτά, αλλά υπό προϋποθέσεις. Καλό είναι να βάζουμε περιορισμό στη συχνότητα και στην ώρα που θα παίζουν και να τα βοηθάμε να επιλέγουν παιχνίδια με καλό περιεχόμενο (π.χ. αθλητικών δραστηριοτήτων, στρατηγικής και γνώσεων) και όχι παιχνίδια βίας.

Παιχνίδια που «δημιουργεί» το παιδί

Εκτός από τα κλασικά παιχνίδια, παιχνίδι μπορεί να γίνει και κάθε αντικείμενο με το οποίο το παιδί ασχολείται αυθόρμητα και σιγά-σιγά το μεταμορφώνει σε παιχνίδι (π.χ. ένα σκοινί, ένα χαρτόνι κλπ.). Ένα χαρτοκιβώτιο, για παράδειγμα, αρκετά μεγάλο, όπου το παιδί μπορεί να μπει μέσα και να το μετατρέψει σε πολλά πράγματα (π.χ. καράβι, σπίτι, υποβρύχιο, αεροπλάνο), είναι ένα εξαίρετο παιχνίδι, γιατί διεγείρει την εφευρετικότητα του παιδιού. Είναι σημαντικό να ξέρετε ότι αν το 90% του παιξίματος προέρχεται από το παιδί και το 10% από το ίδιο το παιχνίδι, τότε το παιχνίδι είναι σίγουρα καλό. Αν συμβαίνει το αντίθετο, τότε δεν είναι τόσο καλό. Συγκρίνετε π.χ. ένα τηλεκατευθυνόμενο που πατώντας μόνο ένα κουμπί κινείται και ένα παιχνίδι κύβων. Όσο περισσότερο αναγκάζεται το παιδί να δράσει με το παιχνίδι και όσο λιγότερο το παιχνίδι δουλεύει για λογαριασμό του παιδιού, τόσο περισσότερο αναπτύσσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό του και αξιοποιεί δημιουργικά τη φαντασία του.

Ποια παιχνίδια είναι ασφαλή

Τα παιχνίδια πρέπει να είναι κατασκευασμένα σύμφωνα με τις αυστηρές προδιαγραφές που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο βαθμό που τηρούνται οι προδιαγραφές, τα περισσότερα παιχνίδια που κυκλοφορούν στην αγορά -με τις επιφυλάξεις και τις προϋποθέσεις οι οποίες αντιστοιχούν στην κάθε περίπτωση- είναι ασφαλή. Παρ’ όλα αυτά, αρκετά παιδιά κάθε χρόνο παθαίνουν διάφορα ατυχήματα, που άλλοτε σχετίζονται με την κακή χρήση των παιχνιδιών και άλλοτε με το γεγονός ότι παιχνίδια με τα οποία έπαιζαν δεν τηρούσαν τους στοιχειώδεις κανόνες ασφαλείας. Δυστυχώς, στην αγορά συχνά κυκλοφορούν και επικίνδυνα παιχνίδια για την υγεία και την ασφάλεια των παιδιών. Πρέπει λοιπόν, να αναζητάμε το σήμα «CE», που διευκρινίζει ότι ο κατασκευαστής τηρεί τους κανόνες ασφαλείας, ενώ παράλληλα να διαβάζουμε τις ετικέτες των παιχνιδιών, που παρέχουν πληροφορίες για τον τρόπο χρήσης του παιχνιδιού, τις ηλικίες για τις οποίες είναι ασφαλές και για το αν απαιτείται η επίβλεψη ενός ενηλίκου. Παράλληλα, πρέπει να βεβαιωνόμαστε ότι είναι κατάλληλο για την ηλικία του.

Για παράδειγμα, όταν ένα παιχνίδι προειδοποιεί ότι «δεν είναι για παιδιά κάτω των 3 ετών», μπορεί να περιέχει μικρά κομμάτια, που είναι δυνατό να προκαλέσουν πνιγμό. Είναι πολύ σημαντικό να ελέγχουμε την ποιότητα, να κοιτάμε δηλαδή, αν είναι σωστά συναρμολογημένο, αν σπάει εύκολα, αν υπάρχουν μυτερές ή κοφτερές άκρες, σκλήθρες ή καρφιά που εξέχουν. Πρέπει να προσέχουμε τη σταθερή κατασκευή του παιχνιδιού. Όταν δηλαδή, αγοράζουμε ένα πάνινο παιχνίδι, βεβαιωνόμαστε ότι τα μάτια, η μύτη και όλα τα μικρά τμήματά του δεν αφαιρούνται εύκολα. Επίσης, πρέπει να σκεφτούμε την κακομεταχείριση που θα υποστεί το παιχνίδι, εξετάζοντας αν σε μια τέτοια περίπτωση μπορεί να δημιουργήσει οποιονδήποτε κίνδυνο. Τα μικρά παιδιά μπορούν να χώσουν το κεφάλι, τα χέρια ή τα δάχτυλά τους μέσα σε πιθανά ανοίγματα, να βάλουν μικρά αντικείμενα στο στόμα τους, τα αυτιά ή τη μύτη τους, να ισορροπήσουν ή να πηδήξουν πάνω σε οποιαδήποτε επιφάνεια.

Όταν αγοράζουμε μπογιές, μαρκαδόρους ή πλαστελίνες, πρέπει να βεβαιωνόμαστε ότι στη συσκευασία τους αναγράφεται ότι δεν είναι τοξικά. Για το λόγο αυτό λοιπόν, πρέπει να εξετάζουμε τη συσκευασία. Για τα παιδιά, αντικείμενο παιχνιδιού μπορεί να αποτελέσει ακόμα και το κουτί της συσκευασίας. Γι’ αυτό, πετάξτε λεπτά πλαστικά περιτυλίγματα και αφαιρέστε συρραπτικούς συνδετήρες.