Χρυσοστομίδου Δώρα

ΤΕΡΠΝΗ ΣΕΡΡΩΝ

Ιουν 28, 2012

Κάποιος, κάπου, κάποτε, είχε πει ‘Είμεθα Έθνος ανάδελφον” και έκανε ότι μπορούσε για να μας εξασφαλίσει «συγγενείς», στα ίδια βήματα κινήθηκαν και όσοι ήρθαν μετά από αυτόν. Και γαρ εγγενητο…
Ενώ η κρισιμότερη πολιτική εκλογική αναμέτρηση της σύγχρονης ιστορίας μας πέρασε, ο απολογισμός έχει δείξει ότι μετά βίας μπορούμε να σταθούμε όρθιοι και μέσα στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Νέες πολιτικές θεωρίες κάνουν την είσοδο τους στην πολιτική σκηνή της χώρας μας. Τώρα περισσότερο από ποτέ η ιστορική αναδρομή στην Ευρωπαϊκή πορεία μας κρίνεται αναγκαία.
Ξεκινώντας παραθέτω το κλίσε της εποχής :Όλοι όσοι επιλέξαμε στάθηκαν λίγοι απέναντι στην κρισιμότητα των καταστάσεων και αδιανόητα μικροί για τις αλλαγές που επιβαλλόταν να γίνουν. Και κληθήκαμε να επιλέξουμε το λιγότερο οδυνηρό ενώ η πλειοψηφία των

κομμάτων στήριζε την κομματική τους εκστρατεία πάνω στην ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας μας.
Πως όμως φτάσαμε ως εδώ ;
Τον Ιούνιο του 1959 γίνεται η αίτηση της χώρας μας για την είσοδο στην τότε ευρωπαϊκή οικονομική κοινότητα. Τον Ιούλιο του 1961 υπογράφεται η συνθήκη και η χώρα μας γίνεται το 7 μέλος της κοινότητας. Επιλέξαμε να συμμετέχουμε στην τότε ΕΟΚ γιατί τα κύριο χαρακτηριστικό της ήταν ότι αποτελούσε μια ελεύθερη οικονομική συμμαχία που σαν βάση είχε τη διακίνηση αγροτικών προϊόντων. (Η οικονομία της χώρας μας βασίζεται στην αγροτική παραγωγή)
Και η επίσημη εκδοχή (με βάση τα στοιχεία που αναγράφονται στην επίσημη ιστοσελίδα του υπουργείου εξωτερικών) είναι ότι Η τότε κυβέρνηση θεώρησε την Κοινότητα ως το θεσμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα μπορούσε να σταθεροποιήσει το δημοκρατικό πολιτικό της σύστημα και θεσμούς. Επεδίωκε την ενίσχυση της ανεξαρτησίας και της θέσης της στο περιφερειακό και διεθνές σύστημα καθώς και τη «διαπραγματευτική της δύναμης», ιδιαίτερα σε σχέση με την Τουρκία η οποία εμφανιζόταν ως η μείζων απειλή για την Ελλάδα μετά την εισβολή και κατάληψη μέρους της Κύπρου (Ιούλιος 1974). Στα πλαίσια αυτά, η Ελλάδα επεδίωκε επίσης τη χαλάρωση της έντονης εξάρτησης που είχε αναπτύξει μεταπολεμικά από τις Ηνωμένες Πολιτείες (ΗΠΑ). Θεώρησε την ένταξη στην Κοινότητα ως ισχυρό παράγοντα που θα συνέβαλε στην ανάπτυξη και εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Επιθυμούσε ως ευρωπαϊκή χώρα, να είναι «παρούσα» και να επηρεάσει τις διεργασίες για την ευρωπαϊκή ενοποίηση και το πρότυπο της Ευρώπης, στο οποίο η διαδικασία αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει.
Τα χρόνια που πέρασαν και το γεγονός της έλευσης της δικτατορίας αποτέλεσαν ανασταλτικό παράγοντα για τη πλήρη διαδικασία της ένταξης. Ακολούθησαν άλλες δυο ανεπιτυχείς αιτήσεις ώσπου η Ελλάδα γίνεται πλήρες μέλος το 1981. Το 1986 μπαίνουν και τα άλλα δυο «κακά παιδιά» του Νότου, Ισπανία και Πορτογαλία.
Στις 1 Ιουλίου του 1987 υπογράφεται η Ενιαία Ευρωπαϊκής Πράξης με βάση την οποία τα κράτη μέλη θα έπαιρναν κατάλληλα μέτρα για τη δημιουργία μιας ενιαίας οικονομικής αγοράς (1992). Οι μεταρρυθμίσεις που προωθήθηκαν ήταν ραγδαίες. Στις 1 Ιανουαρίου του 1995 μπαίνουν και άλλα 3 μέλη και πλέον η Ευρώπη έχει δεκαπέντε μέλη και οι διαφοροποιήσεις της κουλτούρας και των οικονομιών γίνονται όλα και ποιο έντονες. Το Δεκέμβριο του 2001 υπογράφουν άλλα δέκα μέλη και το 2008 Βουλγαρία και Ρουμανία γίνονται τα δυο καινούργια μέλη της ευρωπαϊκής οικογένειας.
Η συνθήκη του Μάαστριχ ήταν αυτή που πρόβλεπε την νομισματική ένωση των οικονομιών της Ευρωπαϊκής ένωσης με βάση κάποια δημοσιοοικονομικά κριτήρια που τέθηκαν. Συνοπτικά τα κριτήρια είχαν σχέση με το πληθωρισμό, την επίτευξη δημοσιονομικού ελλείμματος , σύγκλιση στα επίπεδα μακροπρόθεσμων επιτοκίων. και φυσικά το γεγονός της τήρησης των κανονικών περιθωρίων διακύμανσης. Τον Ιούλιο του 2000 αποφασίστηκε ότι «πληρούμε τις προϋποθέσεις» και τα σενάρια που ακολούθησαν ήταν γνωστά , Goldmansacks, Greek statistics και ο γνωστός ανορθόδοξος πόλεμος για την είσοδο της χώρας μας στην ευρωπαϊκή νομισματική ένωση.
Η πορεία προς το ευρώ περιλάμβανε τρεις φάσεις. Η Φάση Α’ άρχισε νωρίς το 1998 με την απόφαση σχετικά με τις χώρες που ικανοποιούν τα κριτήρια σύγκλισης για να ενταχθούν στην ζώνη του Ευρώ. Η Φάση Β’ ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου 1999, όπως προβλέπεται από την Συνθήκη και είναι η έναρξη του τρίτου σταδίου της Οικονομικής και Νομισματικής ένωσης(ΟΝΕ). Η Φάση Γ ξεκινά την 1η Ιανουαρίου 2002 και διήρκησε έξι(6) μήνες. Ενώ τα κράτη μέλη στη γ΄ φάση ήταν υποχρεωμένα να κυκλοφορήσουν σε φυσική μορφή τα κέρματα και τα χαρτονομίσματα σε Ευρώ με ταυτόχρονη απόσυρση των εθνικών νομισμάτων. Υπενθυμίζω και τονίζω ότι 1 Ιανουαρίου μπαίνουν οι πρώτοι έντεκα που πληρούσαν τις προϋποθέσεις, Βέλγιο , Ισπανία, Ιρλανδία , Γαλλία, Λουξεμβούργο , Ολλανδία , αυστρία, Πορτογαλία και η Φινλανδία. Η χώρα μας μπήκε στη ζώνη του ευρώ στην γ’ φάση στις 1 Ιανουαρίου 2001.
Και την τελευταία εβδομάδα ακούγαμε για τα «διλήμματα» που όλοι θέτανε ως βασικούς κορμούς της προεκλογικής τους καμπάνιας, ναι ή όχι στο ευρώ , και αν μας επηρεάσει ή όχι έξοδος μας και κατά πόσο θα επηρεαστούν αυτοί που είναι «μαζί » μας ή απέναντι μας. Η νομισματική ένωση εξασφαλίζει λίγο ή πολύ αυτό που όλοι έχουμε γευτεί, στην καθημερινότητα μας, στα ταξίδια μας, στη διαβίωση μας και στην καριέρα μας. Η ένωση χτυπιέται από τις ¨αγορές’ , το ευρώ κινδυνεύει και σίγουρα δεν είναι μόνο η χώρα μας αυτή που τα προκάλεσε όλα , συνοπτικά αναφέρω Ισπανία , Ιρλανδία, Ουγγαρία, Κύπρο , Πορτογαλία και ενδείξεις «να υπονοούν» ότι και η Γαλλία κινδυνεύει να είναι το επόμενο δημοσιονομικό θύμα. Ενώ άξιο λόγου είναι το γεγονός ότι η Αγγλία παρόλο που δεν έχει ευρώ τα προβλήματα της ύφεσης χτυπούν και τη δική της πόρτα, μια που πρόσφατο άρθρο της guardian τόνιζε ότι η ύφεση είναι μεγαλύτερη από ότι περίμεναν με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού του προηγούμενο χρόνου.
Το αν θα «μείνουμε ή φύγουμε» είναι θέμα δημοσιονομικών πολιτικών, το αν θα υπάρχει ευρώ είναι θέμα « διεθνών συγκύριων» και «επιθυμιών των αγορών». Παρόλα αυτά, η πολιτική μας ιστορία καθώς και η γεωπολιτική μας θέση, επιβάλλει να παραμείνουμε στη Ευρωπαϊκή οικογένεια.

Χρυσοστομίδου Δώρα
Οργάνωση και Διοίκηση επιχειρήσεων, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Ma in Politics and Economics of Contemporary Eastern and South Eastern Europe
Msc Operation and supply Chain Management, University of Liverpool
chrysostomidou@hotmail.com