ΑΡΡΩΣΤΟΦΟΒΙΑ, ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΜΑΣΤΙΓΑ
Της Μυρσίνης Κωστοπούλου
O φόβος ότι ένα άτομο έχει ή ότι μπορεί να έχει στο μέλλον μια σοβαρή ασθένεια, βρίσκεται στο επίκεντρο της υποχονδρίασης, μίας σοβαρής κλινικής διαταραχής η οποία διαταράσσει την ποιότητα της ζωής πολλών ανθρώπων σήμερα. Στις ιατρικές υπηρεσίες το ποσοστό υπολογίζεται ότι αγγίζει μέχρι και το 10% του συνόλου των ασθενών. Εμφανίζεται συνήθως στην ηλικία των 20-30, στο ίδιο ποσοστό σε άνδρες και γυναίκες και ακολουθεί μία χρόνια πορεία με εναλλασσόμενη ένταση των συμπτωμάτων.
Χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι:
- Η συνεχόμενη και συστηματική παρερμηνεία των σωματικών αισθήσεων, π.χ. αθώα συμπτώματα όπως ένας παροδικός πονοκέφαλος ή οι γρήγοροι χτύποι της καρδιάς, κάνουν το ευάλωτο άτομο να αμφισβητεί την «αθωότητα» της φύσης τους.
- Το άτομο υποβάλλεται σε ατέρμονες ιατρικές εξετάσεις και αναζητά διαρκώς τη
διαβεβαίωση από γιατρούς ποικίλων ειδικοτήτων, προκειμένου να πειστεί ότι δεν πάσχει από μια σοβαρή ασθένεια.
- Ωστόσο οι ιατρικές διαβεβαιώσεις δεν είναι ποτέ αρκετές, δεν είναι ποτέ εφησυχαστικές. Πιστεύει συχνά ότι δεν λαμβάνει επαρκή ιατρική φροντίδα και συνήθως αντιστέκεται στις προτεινόμενες παραπομπές σε ειδικούς ψυχικής υγείας.
- Με το πέρασμα του χρόνου, το άτομο εγκλωβίζεται σε έναν φαύλο κύκλο, μέσα στον οποίο οιοδήποτε ερέθισμα (π.χ. μία ιατρική εκπομπή στην τηλεόραση) είναι ικανό να πυροδοτήσει την παρερμηνεία των σωματικών του αισθήσεων (π.χ. «ο πονοκέφαλος είναι ένδειξη ότι θα πάθω εγκεφαλικό επεισόδιο»), τις επακόλουθες επισκέψεις στους γιατρούς και ένα χρόνιο κενό όπου κυριαρχεί ο φόβος και η απόγνωση.
Τα αίτια
Τα αίτια μπορούν να αναζητηθούν σε αρρώστιες τις οποίες το άτομο μπορεί να έχει βιώσει κατά την παιδική του ηλικία, σε σοβαρές ασθένειες ή αιφνίδιες απώλειες αγαπημένων προσώπων. Τα φοβικά μοντέλα της συμπεριφοράς των γονέων (όπως π.χ. είναι οι γονείς που οι ίδιοι φοβούνται ότι θα αρρωστήσουν) όσο το παιδί μεγαλώνει, επίσης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο χτίσιμο βαθύτερων φόβων στο παιδί. Βέβαια, οι παροδικοί φόβοι για τις ασθένειες δεν συνιστούν παθολογία, ιδιαίτερα στις μέρες μας όπου βομβαρδιζόμαστε από αλλεπάλληλες ιατρικές πληροφορίες.
Η θεραπεία Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο «Αmerican Journal of Ρsychiatry», η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία και σε μικρότερο ποσοστό η λήψη παροξετίνης (Seroxate) έχουν σημαντική επιτυχία στη θεραπεία της υποχονδρίασης. Είναι σημαντικό το ίδιο το άτομο να αντιληφθεί ότι δυσκολεύεται να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της καθημερινότητάς του και να διαχειριστεί τον φόβο του ότι απειλείται από μια ασθένεια, προκειμένου να αναζητήσει ψυχοθεραπευτική λύση. Η ψυχοθεραπεία δεν συνιστά διαβεβαίωση περί της απουσίας ασθένειας, αλλά συνειδητοποίηση του ψυχικού υπόβαθρου του προβλήματος, στοχεύοντας στην ανεύρεση υγιών τρόπων αντιμετώπισής του.
Χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι:
- Η συνεχόμενη και συστηματική παρερμηνεία των σωματικών αισθήσεων, π.χ. αθώα συμπτώματα όπως ένας παροδικός πονοκέφαλος ή οι γρήγοροι χτύποι της καρδιάς, κάνουν το ευάλωτο άτομο να αμφισβητεί την «αθωότητα» της φύσης τους.
- Το άτομο υποβάλλεται σε ατέρμονες ιατρικές εξετάσεις και αναζητά διαρκώς τη
διαβεβαίωση από γιατρούς ποικίλων ειδικοτήτων, προκειμένου να πειστεί ότι δεν πάσχει από μια σοβαρή ασθένεια.
- Ωστόσο οι ιατρικές διαβεβαιώσεις δεν είναι ποτέ αρκετές, δεν είναι ποτέ εφησυχαστικές. Πιστεύει συχνά ότι δεν λαμβάνει επαρκή ιατρική φροντίδα και συνήθως αντιστέκεται στις προτεινόμενες παραπομπές σε ειδικούς ψυχικής υγείας.
- Με το πέρασμα του χρόνου, το άτομο εγκλωβίζεται σε έναν φαύλο κύκλο, μέσα στον οποίο οιοδήποτε ερέθισμα (π.χ. μία ιατρική εκπομπή στην τηλεόραση) είναι ικανό να πυροδοτήσει την παρερμηνεία των σωματικών του αισθήσεων (π.χ. «ο πονοκέφαλος είναι ένδειξη ότι θα πάθω εγκεφαλικό επεισόδιο»), τις επακόλουθες επισκέψεις στους γιατρούς και ένα χρόνιο κενό όπου κυριαρχεί ο φόβος και η απόγνωση.
Τα αίτια
Τα αίτια μπορούν να αναζητηθούν σε αρρώστιες τις οποίες το άτομο μπορεί να έχει βιώσει κατά την παιδική του ηλικία, σε σοβαρές ασθένειες ή αιφνίδιες απώλειες αγαπημένων προσώπων. Τα φοβικά μοντέλα της συμπεριφοράς των γονέων (όπως π.χ. είναι οι γονείς που οι ίδιοι φοβούνται ότι θα αρρωστήσουν) όσο το παιδί μεγαλώνει, επίσης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο χτίσιμο βαθύτερων φόβων στο παιδί. Βέβαια, οι παροδικοί φόβοι για τις ασθένειες δεν συνιστούν παθολογία, ιδιαίτερα στις μέρες μας όπου βομβαρδιζόμαστε από αλλεπάλληλες ιατρικές πληροφορίες.
Η θεραπεία Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο «Αmerican Journal of Ρsychiatry», η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία και σε μικρότερο ποσοστό η λήψη παροξετίνης (Seroxate) έχουν σημαντική επιτυχία στη θεραπεία της υποχονδρίασης. Είναι σημαντικό το ίδιο το άτομο να αντιληφθεί ότι δυσκολεύεται να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της καθημερινότητάς του και να διαχειριστεί τον φόβο του ότι απειλείται από μια ασθένεια, προκειμένου να αναζητήσει ψυχοθεραπευτική λύση. Η ψυχοθεραπεία δεν συνιστά διαβεβαίωση περί της απουσίας ασθένειας, αλλά συνειδητοποίηση του ψυχικού υπόβαθρου του προβλήματος, στοχεύοντας στην ανεύρεση υγιών τρόπων αντιμετώπισής του.