Εκμεταλλευτείτε στο έπακρο τις δυνατότητές της για να μην περνάτε ατελείωτες ώρες μέσα στην κουζίνα και απολαύστε υγιεινά τρόφιμα όλο το χρόνο χωρίς να τα πληρώνετε πανάκριβα...
Η κατάψυξη είναι μια υγιεινή μέθοδος διατήρησης των τροφίμων δίχως συντηρητικά, η οποία αναχαιτίζει με φυσικό τρόπο τη δράση παραγόντων που προκαλούν αλλοιώσεις στα τρόφιμα. Το κατεψυγμένο τρόφιμο διατηρεί την ποιότητα, τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και τη θρεπτική του αξία, εφόσον βέβαια έχει καταψυχθεί σωστά και δεν έχει αποψυχθεί καθόλου μέχρι να φτάσει η ώρα να το αποψύξετε και να το χρησιμοποιήσετε με ασφαλή τρόπο.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματά της; Μπορείς να καταψύξεις σχεδόν τα πάντα, όπως μεμονωμένα τρόφιμα, πλήρως και μερικώς μαγειρεμένο φαγητό, επιμέρους υλικά συνταγών κ.ά. Διευκολύνεστε στον εβδομαδιαίο προγραμματισμό των γευμάτων καθώς μπορείτε να μαγειρέψετε μία φορά σε μεγαλύτερη ποσότητα και να φάτε περισσότερες.
Τέλος, σας δίνεται η δυνατότητα να προμηθευτείτε μεγαλύτερες ποσότητες τροφίμων στην εποχή τους (π.χ. λαχανικά) ή όταν τα βρείτε σε πραγματική προσφορά, να τα καταψύξετε και να τα καταναλώνετε «φρέσκα» για πολλούς μήνες.
1ο βήμα: Προετοιμασία
Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός! Ενημερωθείτε, λοιπόν, για τις σωστές κινήσεις που πρέπει να κάνετε ώστε να προετοιμάσετε σωστά τα τρόφιμα και τα φαγητά πριν τα καταψύξετε...
Κάποια τρόφιμα προτιμότερο να μην καταψύχονται. Σ’ αυτά συμπεριλαμβάνονται: τηγανισμένα και πανέ φαγητά, μαγειρεμένα που έχουν τραβήξει πολύ νερό (π.χ. ζυμαρικά), όσα περιέχουν ζελατίνη, κιμάς (ευάλωτος στα μικρόβια), τεμαχισμένο συκώτι, εντόσθια (πολύ επικίνδυνα) και φρέσκα ιχθυηρά.
Επίσης αβγά βρασμένα σφιχτά, μαγιονέζα και σάλτσες με αβγό, γάλα, βούτυρο, μαρούλια, μπανάνες, ντομάτες ωμές, πατάτες (εκτός εάν γίνουν πουρές), σέλινο, μαλακά τυριά και όλα τα φαγητά που περιέχουν τα παραπάνω υλικά. Στα περισσότερα από αυτά η κατάψυξη δεν επηρεάζει την ασφάλειά τους, υποβαθμίζει όμως την ποιότητά τους.
Αντίθετα μπορούν να καταψυχθούν για πολλούς μήνες σχεδόν όλα τα μυρωδικά. Τα πλένετε, τα στεγνώνετε σε καθαρή πετσέτα, τα ψιλοκόβετε και τα βάζετε στην κατάψυξη σε σακουλάκια τροφίμων ή γυάλινα δοχεία.
Επίσης βάζετε ένα ή περισσότερα ψιλοκομμένα μυρωδικά σε πλαστική παγοθήκη, γεμίζετε με νερό και καταψύχετε. Ρίχνετε τα παγάκια κατευθείαν στο φαγητό την ώρα που βράζει, εμπλουτίζοντας έτσι το άρωμά τους.
Τα τυποποιημένα και τα ήδη κατεψυγμένα προϊόντα καταψύχονται στις αρχικές τους κλειστές συσκευασίες αγοράς. Τα υπόλοιπα;
- Θέλουν τύλιγμα: Ωμά κρέατα, σκληρά κίτρινα τυριά, ψάρια και ψωμί πρέπει να κόβονται σε μικρότερα κομμάτια, να τυλίγονται σφιχτά σε πλαστική μεμβράνη τροφίμων και μετά σε χονδρό χασαπόχαρτο ή αλουμινόχαρτο, έτσι ώστε να προστατεύονται από την έκθεση στον αέρα.
Στα ολόκληρα πουλερικά αφαιρείτε τα εντόσθια. Τα μικρά ψάρια καταψύχονται και μέσα σε νερό, κάτι που εμποδίζει την αφυδάτωσή τους.
- Ζεμάτισέ τα: Τα περισσότερα νωπά λαχανικά και χόρτα, αλλά με αρκετές εξαιρέσεις (π.χ. αρακάς, καρότα, κολοκύθα, μπρόκολο, πιπεριές), πρέπει πρώτα να ζεματίζονται για 1-5’.
Στη συνέχεια τα ρίχνετε σε κρύο νερό με παγάκια για χρόνο όσο ο βρασμός τους, τα στραγγίζετε και τα φυλάτε στην κατάψυξη σε καλά σφραγισμένες αεροστεγείς πλαστικές σακούλες, από τις οποίες αφαιρείτε όλο τον αέρα.
- Άπλωσέ τα: Τα φρούτα είναι προτιμότερο να καταψύχονται σε μορφή πουρέ ή χυμού (σε παγοθήκες). Για να καταψύξετε και μικρού μεγέθους φρούτα, τα πλένετε, τα στεγνώνετε, τα απλώνετε σε ταψί σε μια στρώση, τα βάζετε στο ψυγείο μέχρι να σκληρύνουν και τα καταψύχετε μέσα σε γυάλινο δοχείο με καπάκι ή σακούλα.
Εάν τα πασπαλίσετε με λίγη ζάχαρη από πάνω, θα διατηρηθούν καλύτερα. Τα μεγαλύτερου μεγέθους φρούτα χρειάζονται ζεμάτισμα.
- Τα ημι-μαγειρεμένα: Όταν καταψύχετε κάποιο ημιτελές φαγητό, για να το ψήσετε πολύ αργότερα, π.χ. κανελόνια, λαζάνια ή βάση για πίτσα, παστίτσιο ή μουσακά, το καλύτερο είναι να το καταψύξετε αεροστεγώς σκεπασμένο στο σκεύος που θα το μαγειρέψετε (π.χ. ειδικά ταψάκια μιας χρήσης).
Για να αποφύγετε την αφυδάτωση του φαγητού, αφήστε ένα μικρό περιθώριο από τα πλαϊνά. Όταν το βγάλετε από την κατάψυξη, βάλτε το κατευθείαν στο φούρνο και ψήστε το πολύ καλά.
Όχι ζεστά στο ψυγείο: Μη βάζετε τα μαγειρεμένα φαγητά στην κατάψυξη ενόσω είναι ζεστά, καθώς μπορεί να ανεβάσουν τη θερμοκρασία του καταψύκτη και να καταψυχθούν ανόμοια.
Αν βιάζεστε, βάλτε το ζεστό σκεύος σε λεκάνη με κρύο νερό ή ρίξτε μερικά παγάκια σε σούπες και βραστά. Καταψύξτε το μαγειρεμένο φαγητό μέσα σε δύο ώρες ή λιγότερο, σε δοχείο καθαρό και στεγνό.
2ο βήμα: Βασικά μέσα αποθήκευσης
Βεβαιωθείτε ότι τα μέσα αποθήκευσης που χρησιμοποιείτε είναι κατάλληλα για κατάψυξη τροφίμων. Θυμηθείτε να αφαιρέσετε τον αέρα, εάν είναι δυνατόν, και να τα κλείσετε ερμητικά.
- Γυάλινα δοχεία με καπάκι: Ιδανικά για μαλακά ή υγρά τρόφιμα και φαγητά. Προτιμάτε γυάλινα δοχεία που διαθέτουν σήμανση καταλληλότητας και κλείνουν πολύ καλά.
Μην τα παραγεμίζετε, αλλά να αφήνετε αρκετό κενό χώρο ελεύθερο, γιατί με την κατάψυξη τα υγρά και τα μαλακά φαγητά παγώνουν και διογκώνονται. Αν τα γεμίσετε ασφυκτικά μπορεί να διαρραγούν και η κατάψυξη να γεμίσει σπασμένα γυαλιά!
- Πλαστικά δοχεία: Κατάλληλα για φαγητά με σχετικά μικρό όγκο. Χρησιμοποιήστε πλαστικά δοχεία που έχουν σημάνσεις ότι είναι κατάλληλα για τρόφιμα, για κατάψυξη και, επιπρόσθετα, αν επιθυμείτε, για φούρνο μικροκυμάτων. Βεβαιωθείτε ότι δεν περιέχουν δισφαινόλη-Α (BPA), αποφύγετε όσα έχουν σήμανση με τον αριθμό 3 (ή PVC ή V) ή7 (ή OTHER ή Ο).
- Πλαστικές σακούλες, εύκαμπτες μεμβράνες: Ενδείκνυνται κυρίως για στερεά τρόφιμα (π.χ. φιλέτα κρέατος), καθώς και για φαγητά με μεγαλύτερο όγκο, σχετικά ξερά και στιβαρά. Τα ειδικά σακουλάκια, που πρέπει να κλείνουν καλά, πιάνουν λιγότερο χώρο και επειδή είναι πιο λεπτά, το φαγητό ξεπαγώνει γρηγορότερα.
Χρήσιμα είναι επίσης το σκληρό χασαπόχαρτο (φέρει εσωτερικά ζελατίνα), το αλουμινόχαρτο, η λαδόκολλα και τα εξειδικευμένα ταψάκια (π.χ. για ψήσιμο από την κατάψυξη).
- Παγοκυψέλες και παγοθήκες: Είναι εξαιρετικά χρήσιμες για να καταψύχετε μικρές ποσότητες από σάλτσες, περισσεύματα κρασιού, μυρωδικά, πουρέδες, πολτούς, ακόμα και φρούτα μικρού μεγέθους.
Συμβουλές
- Γλιτώστε χώρο: Προτιμάτε δοχεία με τετράγωνο ή ορθογώνιο σχήμα κι όχι στρογγυλά. Μη χρησιμοποιείτε πλαστικά δοχεία που έχουν γδαρσίματα, έχουν θαμπώσει ή μαλακώσει υπερβολικά.
- Η θερμοκρασία: Οι καταψύκτες πρέπει να διατηρούνται σε θερμοκρασίες χαμηλότερες από -18°C. Γενικότερα, όσο πιο κρύος είναι ο καταψύκτης τόσο καλύτερη είναι η διατήρηση.
Όλα τα σύγχρονα οικιακά ψυγεία και καταψύκτες διαθέτουν σύμβολα επισήμανσης, γνωστά ως αστέρια. Ο θάλαμος κατάψυξης 3*** φτάνει σε θερμοκρασία -18οC (κατάλληλη για συντήρηση κατεψυγμένων από αρκετές εβδομάδες έως μερικούς μήνες).
Ο οικιακός καταψύκτης 4**** μπορεί να φτάσει σε θερμοκρασία χαμηλότερη των -25οC (για μακρά συντήρηση αρκετών μηνών).
3ο βήμα: Απόψυξη
Η κατάψυξη δεν σκοτώνει τα μικρόβια, απλώς σταματάει τον πολλαπλασιασμό τους. Η φάση της απόψυξης, λοιπόν, είναι το ίδιο σημαντική όσο και η κατάψυξη...
- Ποτέ απόψυξη σε θερμοκρασία δωματίου: Μην ξεπαγώνετε σε θερμοκρασία δωματίου ωμά ζωικά τρόφιμα, όπως π.χ. κιμάς, κρέας και ψάρια. Τα μικρόβια πολλαπλασιάζονται ταχύτατα, λόγω της απότομης μεταβολής της θερμοκρασίας.
Απόψυξη με ασφάλεια
Πριν μαγειρέψετε οποιοδήποτε κατεψυγμένο τρόφιμο, παρατηρήστε εάν έχουν αλλοιωθεί κάποια από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του.
- Στη συντήρηση του ψυγείου: Είναι η ασφαλέστερη μέθοδος. Βάζετε το τρόφιμο ή το φαγητό από την κατάψυξη στη συντήρηση του ψυγείου (θερμοκρασία 4-5°C) και αυτό ξεπαγώνει αργά. Ωμό κρέας, κοτόπουλο και ψάρι πρέπει να παραμένουν τυλιγμένα και να τοποθετούνται πάνω σε κατάλληλου μεγέθους πιάτο, ώστε να μη στάξουν υγρά.
- Σε κρύο νερό: Ενδείκνυται ως λύση ανάγκης, εάν έχετε μικρά και λεπτά φιλέτα κρέατος τα οποία ξεχάσατε να βγάλετε από την κατάψυξη ή βιάζεστε να ξεπαγώσετε: Βάζετε κρύο νερό σε μεγάλο μπολ ή σε αεροθερμική συσκευασία και βυθίζετε το κρέας, αλλάζοντας πλήρως το νερό κάθε 30'. Μην ξεπαγώνετε ωμά τρόφιμα σε ζεστό νερό ή τρεχούμενο!
- Κατευθείαν στο φούρνο: Καλός τρόπος για προμαγειρεμένα ή ημιέτοιμα κατεψυγμένα. Το φαγητό παραμένει στο σκεύος που καταψύχθηκε και μπαίνει κατευθείαν στο φούρνο, αρκεί το σκεύος να είναι κατάλληλο για τη χρήση αυτή. Ωστόσο, το ψήσιμο θα πρέπει να διαρκέσει για περισσότερη ώρα.
- Στο φούρνο μικροκυμάτων: Η απόψυξη είναι ταχύτατη μεν, επισφαλής δε. Στα μικροκύματα μπορείτε να ξεπαγώσετε τρόφιμα που θα μαγειρέψετε αμέσως σε άλλο θερμαντικό μέσο, ήδη έτοιμα φαγητά κατσαρόλας και σούπες, ενώ καλό είναι να μην τα χρησιμοποιείτε για απόψυξη ή μαγείρεμα συμπαγών ζωικών τροφίμων, όπως π.χ. κρέας.
Προσοχή!
Όλα τα κατεψυγμένα τρόφιμα έχουν... ημερομηνία λήξης. Δεν συντηρούνται επ’ αόριστον! Γενικά, μην αφήνετε μαγειρεμένα φαγητά στην κατάψυξη πάνω από 2-3 μήνες.
.jpg)
