της Λίνας Μπόγρη-Πετρίτου
Θεριστής για το λαό μας, o Ιούνιος, γιατί ο θερισμός των δημητριακών αρχίζει και τελειώνει αυτόν το μήνα. Ο έκτος μήνας του χρόνου κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο και έχει 30 ημέρες.
Το όνομα του από τη λατινική λέξη junius: Juno = Ήρα. Αφιερωμένος στη θεά Ήρα. Κατά άλλους πήρε το όνομα από τον Λεύκιο Ιούνιο Βρούτο, που θεμελίωσε τη δημοκρατία στην αρχαία Ρώμη.
Στο αρχαίο αττικό ημερολόγιο ήταν ο 12ος μήνας και λεγόταν Σκιροφοριών, από τη γεωργική γιορτή των Σκιροφορίων προς τιμή της Σκιράδος Αθηνάς, που προστάτευε τους αγρούς από τον καύσωνα.
Η έναρξη του θερισμού προσδιορίζεται από τους γεωργούς με το λάλημα του τζίτζικα, η
αρχή δηλαδή του καλοκαιριού.Τζίτζικας ελάλησε; Πάρτε τα δρεπάνια σας.
Ο λαός μας του έχει δώσει κι άλλες ονομασίες:
Θερμαστής, από τη ζέστη που κάνει.
Κερασάρης ή Κερασινός, γιατί ωριμάζουν τα κεράσια.
Τζιτζικάρης, επειδή αρχίζει το τραγούδι του τζίτζικα.
Ριγανάς, γιατί ανθίζει η ρίγανη.
Ριζικάρης ή Λαμπαδιάρης, από τον Κλήδονα.
Κερασάρης ή Κερασινός, γιατί ωριμάζουν τα κεράσια.
Τζιτζικάρης, επειδή αρχίζει το τραγούδι του τζίτζικα.
Ριγανάς, γιατί ανθίζει η ρίγανη.
Ριζικάρης ή Λαμπαδιάρης, από τον Κλήδονα.
Σ’ αυτόν το μήνα ξεκινάνε οι αγροτικές δουλειές και επειδή η συγκομιδή των αγροτικών προϊόντων δεν μπορεί να αναβληθεί, ο λαός μας σοφά λέει:
Από το θέρο ως τις ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές.Θέρος, τρύγος, πόλεμος και οι χαρές στ’ αλώνισμα.
Μικρή ανάσα, η γιορτή της γέννησης του Ιωάννη του Πρόδρομου, στις 24 Ιουνίου, με το έθιμο του Κλήδονα, και τις φωτιές, που προέρχονται από τα βάθη των αιώνων, τις καθαρτήριες πυρές, που συνέπιπταν με τις θερινές τροπές του ήλιου.
Το βασικό χαρακτηριστικό του Ιουνίου, είναι ότι στις 21 του μήνα έχουμε το θερινό λιοστάσι. Την ημέρα αυτή, γίνεται η θερινή τροπή του ήλιου και έχουμε τη μεγαλύτερη μέρα. Η τροπή του ήλιου έχει επηρεάσει το λαό μας, γιατί πιστεύει ότι όπως ο ήλιος αλλάζει τροπή και μπαίνει στο θερινό λιοστάσι, έτσι και η τύχη του ανθρώπου μπορεί ν’ αλλάξει!
Για τούτο και το έθιμο του Κλήδονα ως είδος λαϊκής μαντείας, από τα παλιά μας χρόνια, με ή χωρίς τον κάματο του θερισμού, σε πολλά μέρη, ζει ακόμα, αναβιώνει από πολιτιστικούς συλλόγους, ή από αθεράπευτα νοσταλγούς.
Πρώτος μήνας του Καλοκαιριού, καλοδεχούμενος και γεμάτος δώρα! Κλείνουν τα σχολεία, αρχίζουν οι πρώτες ζέστες, τα πρώτα μπάνια στη θάλασσα. Φτάνουν λαχταριστά και νόστιμα τα πρώτα φρούτα. Γεμίζουν χρώματα και μυρωδιές τα μανάβικα. Ροδάκινα, βύσσινα, κεράσια, μούσμουλα.
Και νόστιμα αιγινήτικα βερύκοκα, τόσο νόστιμα που, «και το κουκούτσι, αμύγδαλο», όπως συνεχίζουν να λένε στο νησί! Κι αν καμιά φορά ο καιρός με κάνα μπουρινάκι μας τα χαλάει, έχουν έτοιμη την παροιμία για παρηγοριά:
Μη σε γελάσει ο βάτραχος και το χελιδονάκι.
Αν δε λαλήσει ο τζίτζικας, δεν ειν’ καλοκαιράκι!
Καλό μήνα!
.jpg)
