«Έκθεση Κάρνεγκι για τους Βαλκανικούς Πολέμους»
ΜΠΑΡΤΖΟΥΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Μια Έκθεση ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΤΙΚΗ και ΓΕΛΟΙΑ
Έτσι χαρακτήρισε την «Έκθεση Κάρνεγκι για τους Βαλκανικούς Πολέμους», ο Επιτετραμμένος της Ελλάδας στην Ουάσιγκτων, μόλις αυτή είδε το φως της δημοσιότητας (1914).
Έτσι χαρακτήρισε την «Έκθεση Κάρνεγκι για τους Βαλκανικούς Πολέμους», ο Επιτετραμμένος της Ελλάδας στην Ουάσιγκτων, μόλις αυτή είδε το φως της δημοσιότητας (1914).
(α) Λίγα λόγια για το Ίδρυμα Κάρνεγκι
Η εκπόνηση και δημοσίευση της υπόψη «Έκθεσης» χρηματοδοτήθηκε από το «Ίδρυμα Κάρνεγκι», έναν φορέα που είχε συσταθεί το 1910, με δωρεά του ζάπλουτου Αμερικανού Άντριου Κάρνεγκι. Από τότε και μέχρι σήμερα το «Ίδρυμα» απολαμβάνει χορηγίες από διάφορους φορείς. Mεταξύ αυτών (το 2013), η Εταιρεία Μπόινγκ, η Σίτιγκρουπ, το Υπουργείο Εξωτερικών και Διεθνούς Εμπορίου του Καναδά, κλπ. Επίσης (για το 2017) βλέπουμε ως χορηγούς: Υπουργείο Διεθνούς Ανάπτυξης του Ηνωμένου Βασιλείου, Υπουργείο Εξωτερικών της Νορβηγίας, Μπλούμπεργκ-Φιλανθρωπίες, Ταμείο των Αδερφών Ροκφέλλερ κλπ.
Κατά κανόνα, η διαχείριση του Ιδρύματος ανατίθεται σε εξέχοντες Αμερικανούς πολιτικούς. Έτσι:
- Ο Έλιου Ρουτ (πρώην υπουργός Πολέμου και Εξωτερικών) υπήρξε ο πρώτος Πρόεδρός του (1910-1925)
- Ο Μόρτον Αμπράμοβιτς (πρώην Πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ταϊλάνδη και στην Τουρκία, πρώην Βοηθός Υπουργός Πληροφοριών και Έρευνας), ήταν Πρόεδρος του Ιδρύματος από το 1991 έως το 1997 (οπότε ...ξεθάφτηκε η «Έκθεση»).
- Ο Γουϊλιαμ Μπερνς (πρώην αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Ρωσία), είναι Πρόεδρος από τον Φεβρουάριο του 2015 και μέχρι σήμερα (2018).
Η δραστηριότητα του Ιδρύματος εκτείνεται σε όλον τον κόσμο, με «κέντρα πολιτικής έρευνας» σε Ρωσία, Κίνα, Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Ινδία κλπ.
Η εκπόνηση και δημοσίευση της υπόψη «Έκθεσης» χρηματοδοτήθηκε από το «Ίδρυμα Κάρνεγκι», έναν φορέα που είχε συσταθεί το 1910, με δωρεά του ζάπλουτου Αμερικανού Άντριου Κάρνεγκι. Από τότε και μέχρι σήμερα το «Ίδρυμα» απολαμβάνει χορηγίες από διάφορους φορείς. Mεταξύ αυτών (το 2013), η Εταιρεία Μπόινγκ, η Σίτιγκρουπ, το Υπουργείο Εξωτερικών και Διεθνούς Εμπορίου του Καναδά, κλπ. Επίσης (για το 2017) βλέπουμε ως χορηγούς: Υπουργείο Διεθνούς Ανάπτυξης του Ηνωμένου Βασιλείου, Υπουργείο Εξωτερικών της Νορβηγίας, Μπλούμπεργκ-Φιλανθρωπίες, Ταμείο των Αδερφών Ροκφέλλερ κλπ.
Κατά κανόνα, η διαχείριση του Ιδρύματος ανατίθεται σε εξέχοντες Αμερικανούς πολιτικούς. Έτσι:
- Ο Έλιου Ρουτ (πρώην υπουργός Πολέμου και Εξωτερικών) υπήρξε ο πρώτος Πρόεδρός του (1910-1925)
- Ο Μόρτον Αμπράμοβιτς (πρώην Πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ταϊλάνδη και στην Τουρκία, πρώην Βοηθός Υπουργός Πληροφοριών και Έρευνας), ήταν Πρόεδρος του Ιδρύματος από το 1991 έως το 1997 (οπότε ...ξεθάφτηκε η «Έκθεση»).
- Ο Γουϊλιαμ Μπερνς (πρώην αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Ρωσία), είναι Πρόεδρος από τον Φεβρουάριο του 2015 και μέχρι σήμερα (2018).
Η δραστηριότητα του Ιδρύματος εκτείνεται σε όλον τον κόσμο, με «κέντρα πολιτικής έρευνας» σε Ρωσία, Κίνα, Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Ινδία κλπ.
(β) Μια εικόνα από τα Βαλκάνια του 1912-13
Το 1912 τα κράτη των Βαλκανίων συνασπίστηκαν εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το Φθινόπωρο του ίδιου έτους ξέσπασε ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος, κατά τον οποίο η Οθωμανική Τουρκία υποχρεώθηκε να αποσυρθεί από τη Χερσόνησο του Αίμου (Κοσσυφοπέδιο, Μακεδονία, Θράκη).
Όμως, τα συνασπισμένα κράτη τα χάλασαν στη μοιρασιά: Στις χώρες που απελευθερώθηκαν, και ιδίως στη Μακεδονία, κατοικούσαν από αιώνων και από κοινού, Έλληνες, Βούλγαροι και Σέρβοι. Σε οποιαδήποτε «μοιρασιά», θα παρέμεναν «ομοεθνείς» υπό «ξένη» επικράτεια. Και βεβαίως, στα Βαλκάνια της εποχής εκείνης, κάθε ένταξη σε «αλλοεθνή» επικράτεια σήμαινε αφομοίωση, αν όχι εξανδραποδισμό... Έτσι, κάθε «σύμμαχος» επιδίωκε να ενσωματώσει όσον το δυνατόν περισσότερα από τα κατακτηθέντα εδάφη. Αυτή ήταν η βαθύτερη αιτία για το ξέσπασμα του Β’ Βαλκανικού Πολέμου (Βουλγαρία εναντίον Ελλάδας και Σερβίας) που κατέληξε στη συνθήκη του Βουκουρεστίου.
Το 1912 τα κράτη των Βαλκανίων συνασπίστηκαν εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το Φθινόπωρο του ίδιου έτους ξέσπασε ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος, κατά τον οποίο η Οθωμανική Τουρκία υποχρεώθηκε να αποσυρθεί από τη Χερσόνησο του Αίμου (Κοσσυφοπέδιο, Μακεδονία, Θράκη).
Όμως, τα συνασπισμένα κράτη τα χάλασαν στη μοιρασιά: Στις χώρες που απελευθερώθηκαν, και ιδίως στη Μακεδονία, κατοικούσαν από αιώνων και από κοινού, Έλληνες, Βούλγαροι και Σέρβοι. Σε οποιαδήποτε «μοιρασιά», θα παρέμεναν «ομοεθνείς» υπό «ξένη» επικράτεια. Και βεβαίως, στα Βαλκάνια της εποχής εκείνης, κάθε ένταξη σε «αλλοεθνή» επικράτεια σήμαινε αφομοίωση, αν όχι εξανδραποδισμό... Έτσι, κάθε «σύμμαχος» επιδίωκε να ενσωματώσει όσον το δυνατόν περισσότερα από τα κατακτηθέντα εδάφη. Αυτή ήταν η βαθύτερη αιτία για το ξέσπασμα του Β’ Βαλκανικού Πολέμου (Βουλγαρία εναντίον Ελλάδας και Σερβίας) που κατέληξε στη συνθήκη του Βουκουρεστίου.
(γ) Οι πολιτικές στοχεύσεις της «Έκθεσης»
Πριν καλά-καλά λήξει ο πόλεμος... το «Ίδρυμα Κάρνεγκι»... χρηματοδότησε την εκπόνηση της ομώνυμης «Έκθεσης»... Πραγματικός σκοπός αυτής παρέμβασης ήταν η προώθηση της αμερικανικής επιρροής στα Βαλκάνια, μια ενέργεια που ευνοούσαν οι τότε συγκυρίες: Οι νικητές του Β’ Βαλκανικού Πολέμου, Ελλάδα και Σερβία, αλλά και η Ρουμανία (ακόμα και η Τουρκία), ήταν ικανοποιημένοι από την ευμενή ουδετερότητα των μεγάλων Ευρωπαϊκών δυνάμεων (Ρωσία, Γερμανία-Αυστρία, Αγγλία). Αντίθετα, η Βουλγαρία φαινόταν να είχε μείνει χωρίς ... προστάτες. Πράγματι, κατά τις κρίσιμες στιγμές της σύγκρουσης, δεν βρήκε κανένα στήριγμα στη Ρωσία. Αλλά και η Γερμανία εγκατέλειψε το βαλκάνιο ομοίωμά της, τους «Πρώσους των Βαλκανίων». Με παρέμβασή της στη διάσκεψη του Βουκουρεστίου, φρόντισε να κατακυρωθεί η Καβάλα στην Ελλάδα, περιορίζοντας αισθητά τη Βουλγαρική έξοδο στο Αιγαίο. Όλα αυτά άρεσαν και στην Αγγλία, η οποία έβλεπε έτσι να τιθασεύεται η Ρωσική επιρροή στη Βουλγαρία.
Για τις ΗΠΑ προέκυψε τότε, ως «πεδίον δόξης λαμπρόν», η πολιτική διείσδυση στα Βαλκάνια, με προσεταιρισμό της δυσαρεστημένης Βουλγαρίας. Η «Έκθεση Κάρνεγκι», που δημοσιεύτηκε το καλοκαίρι του 1914, προοριζόταν ως εργαλείο για επίτευξη αυτού του σκοπού.
Πριν καλά-καλά λήξει ο πόλεμος... το «Ίδρυμα Κάρνεγκι»... χρηματοδότησε την εκπόνηση της ομώνυμης «Έκθεσης»... Πραγματικός σκοπός αυτής παρέμβασης ήταν η προώθηση της αμερικανικής επιρροής στα Βαλκάνια, μια ενέργεια που ευνοούσαν οι τότε συγκυρίες: Οι νικητές του Β’ Βαλκανικού Πολέμου, Ελλάδα και Σερβία, αλλά και η Ρουμανία (ακόμα και η Τουρκία), ήταν ικανοποιημένοι από την ευμενή ουδετερότητα των μεγάλων Ευρωπαϊκών δυνάμεων (Ρωσία, Γερμανία-Αυστρία, Αγγλία). Αντίθετα, η Βουλγαρία φαινόταν να είχε μείνει χωρίς ... προστάτες. Πράγματι, κατά τις κρίσιμες στιγμές της σύγκρουσης, δεν βρήκε κανένα στήριγμα στη Ρωσία. Αλλά και η Γερμανία εγκατέλειψε το βαλκάνιο ομοίωμά της, τους «Πρώσους των Βαλκανίων». Με παρέμβασή της στη διάσκεψη του Βουκουρεστίου, φρόντισε να κατακυρωθεί η Καβάλα στην Ελλάδα, περιορίζοντας αισθητά τη Βουλγαρική έξοδο στο Αιγαίο. Όλα αυτά άρεσαν και στην Αγγλία, η οποία έβλεπε έτσι να τιθασεύεται η Ρωσική επιρροή στη Βουλγαρία.
Για τις ΗΠΑ προέκυψε τότε, ως «πεδίον δόξης λαμπρόν», η πολιτική διείσδυση στα Βαλκάνια, με προσεταιρισμό της δυσαρεστημένης Βουλγαρίας. Η «Έκθεση Κάρνεγκι», που δημοσιεύτηκε το καλοκαίρι του 1914, προοριζόταν ως εργαλείο για επίτευξη αυτού του σκοπού.
(δ) Οι διαχρονικές στοχεύσεις της «Έκθεσης»
Το υπόψη «παραπλανητικό και γελοίο» κείμενο, έμελλε να αποκτήσει διαχρονική αξία: Μετά την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης, το «Ίδρυμα Κάρνεγκι» χρησιμοποίησε την «Έκθεση» και πάλι για πολιτική διείσδυση στη Βουλγαρία, επανεκδίδοντάς την το 1993 στα αγγλικά (και ελεύθερη στο διαδίκτυο) ενώ το 1995 ...η έκθεση μεταφράστηκε και δημοσιεύτηκε και στα βουλγάρικα. Δεν αποκλείεται, στο μέλλον να επανεκδοθεί και σε καμιά «καινούργια» βαλκανική γλώσσα που ...ανακαλύφθηκε εσχάτως!
Το υπόψη «παραπλανητικό και γελοίο» κείμενο, έμελλε να αποκτήσει διαχρονική αξία: Μετά την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης, το «Ίδρυμα Κάρνεγκι» χρησιμοποίησε την «Έκθεση» και πάλι για πολιτική διείσδυση στη Βουλγαρία, επανεκδίδοντάς την το 1993 στα αγγλικά (και ελεύθερη στο διαδίκτυο) ενώ το 1995 ...η έκθεση μεταφράστηκε και δημοσιεύτηκε και στα βουλγάρικα. Δεν αποκλείεται, στο μέλλον να επανεκδοθεί και σε καμιά «καινούργια» βαλκανική γλώσσα που ...ανακαλύφθηκε εσχάτως!
Υ/Γ: Τα ανωτέρω είναι αποσπάσματα από το βιβλίο «Πολιτική και Θύματα Πολέμου-αναφορά στην Έκθεση Κάρνεγκι για τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913)» που φαίνεται στον δικτυότοποhttp://www.blurb.com/b/9233447-politics-and-war-victims-the….
.jpg)
