Καθαρά Δευτέρα, Κυριακές του Θωμά και του Αγ. Αθανασίου, Κυριακή του Λαζάρου. Αυτές είναι οι μέρες που πρέπει να τικάρεις στο ημερολόγιο, να σημειώσεις στα ποστ ιτ, σε μια χαρτοπετσέτα μαγνητισμένη στο ψυγείο, οπουδήποτε συνηθίζεις τελοσπάντων, για να θυμάσαι πότε πρέπει να έρθεις στη Βισαλτία. Αν θες, δηλαδή, μαζί με τη βόλτα σου, να βιώσεις μία, τουλάχιστον, μοναδική εμπειρία.
Μπαμπούγεροι, Πεχλιβάνηδες, Λαζαρίνες. Εκστασιασμένοι τραγόμορφοι που περιφέρονται στους δρόμους του Φλάμπουρου ξεσηκώνοντας την πλάση με τα κουδούνια, τα νταούλια και τους ζουρνάδες τους, Ελληνες και Τούρκοι παλαιστές που μάχονται στο όνομα του Αγίου Αθανασίου μέχρι η πλάτη του αντιπάλου να «φάει χώμα», νεαρά κορίτσια που τραγουδούν και χορεύουν φέρνοντας την άνοιξη στα χωριά.
 |
| Το πηγάδι της Γερακίνας στο λαογραφικό μουσείο Νιγρίτας |
Γιατί αν βάλεις στο πρόγραμμα και τα Γερακίνεια που φέρνουν στη Νιγρίτα όλες τις Σέρρες, το Κουρμπάνι του Σεπτέμβρη στο Λαγκάδι, το έθιμο του κριτσμά για τα καπνά στο Σιτοχώρι, τη γιορτή της Μπάμπως των Ποντίων τον Γενάρη, τους φανούς την Καθαρά Δευτέρα στο Χουμνικό, θα πρέπει να μείνεις στη Βισαλτία όλον τον χρόνο!
Το πηγάδι της Γερακίνας στο λαογραφικό μουσείο Νιγρίτας Κι όταν λέμε Βισαλτία μιλάμε για την περιοχή που απλώνεται στο νότιο τμήμα του Νομού Σερρών, από την εθνική οδό Θεσσαλονίκης – Σερρών στα δυτικά, στα σύνορα με το Κιλκίς, έως τις εκβολές του Στρυμόνα, στα ανατολικά, στα σύνορα με την Καβάλα. Στα πόδια της φυτρώνει ο περίφημος σερραϊκός κάμπος και ρέει ο Στρυμόνας, μαντρωμένος στην τεχνητή κοίτη του. Στην πλάτη της υψώνονται τα βουνά του Βερτίσκου, το σύνορο με τον Νομό Θεσσαλονίκης.
Οσο για τα χωριά, ως μεσάζοντες των δύο νομών, κρατούν στοιχεία και από τους δύο και δίνουν ένα σωρό επιλογές για βόλτες. Κι αν παραμένουν άγνωστα στους πολλούς, κι αν δεν έχουν αναδειχθεί όσο θα μπορούσαν, κι αν οι ντόπιοι λένε αστειευόμενοι πως μόνο αν χαθείς θα βρεθείς εδώ, ε ήρθε η ώρα να τους τη φέρεις.
 |
| Το γεφύρι της Σουχνιάς, στα σύνορα με τον νομό Θεσσαλονίκης |
Κίνησε η Γερακίνα «Το καπέλο στη Νιγρίτα, το φορούν πλατύγυρο/ δε σηκώνουνε κουβέντα, από τον περίγυρο» λέει το άσμα μα σήμερα στην πρωτεύουσα της Βισαλτίας θα βρεις μόνο πρόθυμους ανθρώπους με πολλή όρεξη για κουβέντα. Και μια ωραία ατμόσφαιρα στις παλιές τις γειτονιές που μυρίζουν... περασμένα μεγαλεία. Τα έφεραν πρώτα τα περίφημα νιγριτιανά μεταξωτά και η θέση της επάνω στον εμπορικό δρόμο από τη Θεσσαλονίκη προς τα Βαλκάνια κι έπειτα ο καπνός.
Αυτή η ατμόσφαιρα πλέκεται σήμερα, με τη ζωντάνια μιας σύγχρονης πόλης 7.000 ανθρώπων. Σαν τα παλιά νιγριτιανά υφαντά, γεμάτη χρώματα, με ξεχασμένα νεοκλασικά, παλιά καπνομάγαζα, σύγχρονα μαγαζιά, σπίτια χαμηλά που σκορπούν από τις κουζίνες μυρωδιές ιδιαίτερες (πάντα με σκόρδο!) και σε κάνουν να αναζητάς όλα τα τοπικά πιάτα.
Θα περάσεις κι απ' το ανακαινισμένο καπνομάγαζο Κωφοκώτσιου που έγινε κέντρο πολιτισμού, κι απ' το παλιό στρατόπεδο που έγινε ιππικός όμιλος και κάνει τους μικρούς Νιγριτιανούς γητευτές απ' την κούνια κι απ' το νεοκλασικό που έγινε λαογραφικό μουσείο πλάι στο πηγάδι της Γερακίνας, εκείνης που «τα βραχιόλια της βροντούν» κι έπεσε στο πηγάδι μην προλαβαίνοντας να χαρεί τον έρωτά της με τον Τριαντάφυλλο.
Κι απ' τον Αϊ-Γιώργη βέβαια, πειραγμένος κι αυτός από τον 16ο αιώνα οπότε κτίστηκε, να προκαλεί δέος με τις εντυπωσιακές λαϊκής τέχνης τοιχογραφίες που καλύπτουν παλαιότερες και το καμπαναριό του.
 |
| Παλιό όπως και να 'χει το λουτρό στα Θερμά |
Κι έπειτα θα τραβήξεις τον δρόμο για την Τερπνή που έχει γίνει ένα σχεδόν με τη Νιγρίτα. Κι αν ακολουθήσεις τις πινακίδες για τον αρχαιολογικό χώρο θα περάσεις πλάι από έναν μακεδονικό τάφο που καταρρέει και θα φτάσεις στο περιφραγμένο, σκεπασμένο χώρο όπου ήκμασε η σπουδαία ρωμαϊκή πόλη.
Να, τέτοιοι δρόμοι, χωμάτινοι συνήθως, που φεύγουν νότια από τα χωριά προς τις πλαγιές του βουνού είναι που φανερώνουν τα μυστικά της περιοχής. Πινακίδες δεν υπάρχουν ούτε για δείγμα, όπως πουθενά στον νομό εδώ που τα λέμε, υπάρχουν όμως φιλότιμοι άνθρωποι που δεν θα σε αφήσουν να χαθείς.
Ενας τέτοιος δρόμος οδηγεί από τη Βέργη στον χώρο αναψυχής του Κουπατσινού, κι ένας άλλος από τη Νιγρίτα στο καταφύγιο του ορειβατικού συλλόγου, στον Βερτίσκο. Η θέα από κει πάνω προς όλες τις κατευθύνσεις είναι υπερθέαμα, το καταφύγιο καλοφτιαγμένο και κυρίως καλοσυντηρημένο από τον σύλλογο κι η διαμονή σε συνδυασμό με πεζοπορικές διαδρομές, εντουράδες ή... κι από μόνη της μια απόλαυση που προσφέρεται σε Σερραίους και μη.
Σε ένα παρακλάδι αυτού του δρόμου βρίσκεται και ένα ωραίο πέτρινο γεφύρι, του Μεγάλου Ποταμού ή της Σουχνιάς όπως το λένε οι ντόπιοι, καθώς βρίσκεται πάνω στην παλιά στράτα και πλάι στον χωμάτινο δρόμο που οδηγεί στο Σοχό. Στα σύνορα του νομού με εκείνον της Θεσσαλονίκης.
Βυζαντινά κατάλοιπα Τα Θερμά ήταν κάποτε λέει σπουδαία και τρανά καταρχάς γιατί εκεί λειτούργησε το πρώτο θερμαλιστικό κέντρο της Ελλάδας. Τα νερά... βράζουν κάτω απ' το έδαφος ξεπερνώντας τους 60 βαθμούς κι από πάνω το ρωμαϊκό (να 'ναι;) λουτρό τραβά τα βλέμματα. Τα τραβά έπειτα και το παλιό σανατόριο στο φόντο, αλλά και οι εγκαταστάσεις των λουτρών που με μια ριζική ανακαίνιση θα μπορούσαν να ξαναφέρουν την παλιά αίγλη στο χωριό.
 |
| Ενα από τα παλιά καπνομάγαζα της Νιγρίτας |
Αμα περάσεις το Σιτοχώρι φτάνεις αμέσως στη Δάφνη, χωριό παλιό όσο κι οι τοιχογραφίες που ίσα που διακρίνονται στο σπηλαιώδες εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας κι ο πύργος της Μάρως. Αυτή η Μάρω ήταν κόρη του ηγεμόνα της Σερβίας Γεωργίου Βράνκοβιτς, ο οποίος αναγκάστηκε να την παντρέψει με τον Σουλτάνο Μουράτ Β' (πατέρα του Μωάμεθ Β΄ του Πορθητή) και έμεινε στην ιστορία ως προστάτιδα των χριστιανών.
Κι από εδώ ένας χωματόδρομος οδηγεί στο βουνό και το Κόσμινικ. Μια λιμνούλα που σχηματίζει ο ποταμός μέσα στα πλατάνια και τα καλοκαίρια δεν αφήνει καθόλου αδιάφορους τους ντόπιους. Από τη μεγάλη Μαυροθάλασσα ασφάλτινος δρόμος αυτή τη φορά οδηγεί στην... Αράχοβα της Βισαλτίας, στο Αηδονοχώρι, το χωριό που «δεν πάτησε πόδι Τούρκου», που ήταν κρησφύγετο καπεταναίων στον Μακεδονικό Αγώνα και όλοι οι Σερραίοι αγαπούν.
Να 'ναι τα παλιά του σπίτια; Τα ταβερνάκια του; Τα ερείπια της αρχαίας Τραγίλου; Οι τέσσερις οθωμανικές κρήνες κι ο ωραίος ναός της Παναγίας; Ο πρόεδρος Μπρούνης που τρέλανε τα μεσημεριανάδικα ως... ξάδερφος της Κάρλα Μπρούνι; Ή το... after club όπου τα καλοκαίρια ξημερώνεται όλη η περιοχή κι η Ασπροβάλτα μαζί; Λόγους έχει, μια φορά! Κι έχει και δυο απίθανα πέτρινα γεφύρια κοντά του, της Ντρίτσας και του Γερούξαλη.
Από την Ευκαρπία τώρα, το χωριό της... μπουγάτσας (και σχετική γιορτή διοργανώνεται το καλοκαίρι και «πάνω από 100» Ευκαρπιώτες λένε, λειτουργούν μπουγατσάδικα στη Θεσσαλονίκη!) ξεκινά ο χωματόδρομος προς το Καστρί. Οδηγείς μέσα στην κοιλάδα μπουκώνοντας το βλέμμα από τα πλατάνια που κρύβουν τα παλιά φράγματα κι όταν ο ναός των Ταξιαρχών εμφανιστεί επιβλητικός στην κορυφή του λόφου μένεις με το στόμα ανοιχτό.
 |
| Μια από τις Οθωμανικές κρήνες του Αηδονοχωρίου |
Ως τέτοιο λειτούργησε άλλωστε στα ταραγμένα χρόνια της τουρκοκρατίας και της βουλγαρικής κατοχής κυρίως για τους κατοίκους του Παγγαίου. Οι ίδιοι το τιμούν και τώρα στη γιορτή, το Σεπτέμβρη. Ποστ ιτ!
Δυο βήματα από εδώ είναι η θάλασσα, η Εγνατία, η Ασπροβάλτα, η Θεσσαλονίκη... Ελα, μη διστάζεις. Κι οι ντόπιοι ετούτης της μπάντας πιο πολλά πάρε-δώσε έχουν με τη Θεσσαλονίκη παρά με τις Σέρρες!
http://visaltia.blogspot.gr
.jpg)
