Απόσπασμα από γράμμα του Νίκου Καζαντζάκη στον Μηνά Δημάκη (Εκδ. Το Ελληνικό Βιβλίο, Αθήνα, 1975).

Αntibes, Villa Rose, 27-11-1948
Allee des Palmiers, Bd du Cap

Αγαπητέ φίλε,

Η Ελένη αντιγράφει ένα μυθιστόρημα στη γραφομηχανή, Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται… Είναι εντελώς σύγχρονο και νομίζω καλό. Τόρα άρχισα ένα καινούργιο, καθώς και μια νέα τραγωδία, εμπνευσμένη από την τορινή τραγωδία της Ελάδας. Ελπίζω – και φοβούμαι – πως θα μείνω πολήν καιρό εδώ. Εδώ δουλεύω λαμπρά, το κλίμα είναι εξαίσιο, θάλασσα ήλιος, τροπικά δέντρα, καλοί άνθρωποι, μοναξιά. Το σώμα είναι γερό, το μιαλό δουλεύει, κρατώ αλάκαιρη την Ελάδα κάτω από τα βλέφαρά μου -και τίποτα θαρώ δε μου λείπει. Έχω μονάχα την αγιάτρευτη αγωνία της Ελάδας που θέλουν να την γκρεμίσουν. Μα αφτή ’ναι αιώνια, το ξέρω καλά, και θα βγει κι από τη δοκιμασία αφτή γιγαντωμένη. Είμαι βέβαιος πως μεγάλες ψυχές και μεγάλα έργα γίνουνται και θα γενηθούν από το αίμα αφτό κι από τα δάκρυα. Ποτέ δεν είχα τόση πίστη κ’ εμπιστοσύνη στη ράτσα μας όπως τόρα. Είναι αιωνίως ο Χριστός που ξανασταβρόνεται για ν’αναστηθεί. Πρέπει, αλήθεια, νάμαστε περήφανοι. την σύμπτωση αφτή να γενηθούμε Έληνες. Και συν να νιόθουμε, κάθε στιγμή, σε κάθε μας λόγο, σε κάθε γραμμή και στίχο που γράφουμε, πως έχουμε μεγάλη ευθύνη. Ο στοχασμός αφτός, τα τελευταία τούτα χρόνια, που γνώρισα από κοντά την παγκόσμια intelligentsia και είδα τους αντιπροσώπους της και τους μίλησα και τους έζησα, μου δίνει τη Μεγάλη Βεβαιότητα για την ασύγκρητη αξία της ράτσας μας. Γενηθήκαμε άρχοντες. Φοβερή γη και ευθύνη.

Να μου χαιρετάτε, Σας παρακαλώ πολύ, όλους τους φίλους και συντρόφους. Ο «θεός» μαζί Σας, αγαπητέ φίλε, και μαζί με την Ελάδα.

Ν. Καζαντζάκης
(Διατηρήθηκε η ορθογραφία του Ν. Καζαντζάκη)

Παραχώρηση της Επιθώρησης Le Regard crétois τεύχος, #37, Φεβρ. 2012 της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη